Wat is een vechtscheiding?

Wat is een vechtscheiding? Een vechtscheiding houdt in dat het partners die van elkaar gaan scheiden niet lukt om op een goede manier uit elkaar te gaan.

Vaak hebben ze zulke ernstige conflicten met elkaar dat het niet lukt om samen goede afspraken te maken over de afwikkeling van de scheiding.

Soms hebben de ex-partners helemaal geen con-tact meer met elkaar. Voor kinderen kunnen de emotionele, praktische en financiële gevolgen van een vechtscheiding groot zijn.

In de hulpverlening wordt een vechtscheiding ook wel een 'complexe scheiding' of een 'conflictscheiding' genoemd. De betekenis is hetzelfde.

Echtscheiding

Wat betekent 'echtscheiding'? Een echtscheiding betekent letterlijk dat twee 'echtelieden' (twee mensen die met elkaar in de echt zijn verbonden ofwel getrouwd zijn) van elkaar gaan scheiden.

Een echtscheiding hoeft geen vechtscheiding te zijn.

Twee mensen kunnen immers ook op goede voet uit elkaar gaan. Je noemt een scheiding pas een vechtscheiding als er in het proces van scheiden sprake is van zulke ernstige conflicten dat het partners niet lukt samen goede afspraken te maken.

Kosten (v)echtscheiding

Wat kost een echtscheiding? Dat is niet precies te zeggen, omdat het afhangt van de si-tuatie en van wat de ex-partners willen. Scheiden kan goedkoop en snel via internet, meestal ben je dan voor een paar honderd euro klaar.

Maar als het niet lukt om snel samen goede afspraken te maken over bijvoorbeeld de kinderen, dan is het misschien nodig een advocaat of mediator in te schakelen. Die zijn duur: vaak betaal je tussen de € 150 en € 200 per uur.

Lees hier meer over de kosten van een (v)echtscheiding en hoe je een deel daarvan wel-licht kunt terugkrijgen.

Vechtscheiding en jeugdzorg

 Als er sprake is van een vechtscheiding en er zijn kinderen betrokken, kan jeugdzorg extra hulp bieden. Bij al deze vormen van hulp staan de kinderen centraal, maar er is ook aandacht voor ouders. Bijvoorbeeld door gesprekken waarin ouders proberen de communicatie met elkaar te verbeteren. 

Lees hier meer over de verschillende vormen van begeleiding en hoe je je kunt aanmelden.

Richtlijnen jeugdzorg vechtscheiding 

Er bestaat ook een richtlijn 'Scheiding en problemen van jeugdigen voor jeugdhulp en jeugdbescherming'. Deze vind je hier. Kinderen en hun ouders kunnen hierin lezen over de mogelijke gevolgen van scheiden voor kinderen en welke hulp geschikt is in welke gevallen.

Beleidmakers en professionals leren over hoe ze kinderen van gescheiden ouders het beste kunnen helpen. De richtlijn is opgesteld omdat de hulp aan kinderen in scheidingssituaties beter kan.

Als een (v)echtscheiding namelijk een rol speelt in de problemen die kinderen hebben, moet er specifiek óók aandacht aan de vechtscheiding worden besteed.

Dat gebeurt nog te weinig, vindt een aantal experts. Zij hopen dat met behulp van deze richtlijn signalen dat het niet goed gaat met kinderen eerder worden opgepikt, en de ondersteuning en behandeling van kinderen beter wordt. 

Kenmerken vechtscheiding 

Zoals iedere 'gewone' echtscheiding anders is, zo geldt dat natuurlijk ook voor vechtscheidingen. Maar er zijn wel kenmerken te onderscheiden die bij veel vechtscheidingen voorkomen: 

• Conflicten escaleren snel, partners gaan snel in de tegenaanval, blijven boos, wantrouwen elkaar of negeren elkaar
• Ouders verliezen het belang van het kind uit het oog en betrekken het kind in de strijd
• Ouders zijn niet meer beschikbaar voor hun kind en doen soms zelfs een beroep op hun kinderen op troost te vinden

Belangrijk om te realiseren is dat boosheid en andere emoties er natuurlijk ook bij horen in de periode van een scheiding. Dat betekent niet meteen dat er sprake is van een 'complexe scheiding' of vechtscheiding. Maar bij de meeste scheidingen worden deze emoties na verloop van tijd wel minder. Bij een vechtscheiding duurt dat vaak veel langer.

Gevolgen voor het kind

Uit veel onderzoek naar de gevolgen van echtscheiding blijkt dat 'scheidingskinderen' meer problemen hebben dan kinderen van wie de ouders nog bij elkaar zijn. Kinderen van gescheiden ouders zouden vaker worstelen met angstklachten en depressie, drank- en drugsproblematiek en het bovendien slechter doen op school.

Ook gedragsproblemen worden genoemd. En kinderen die in volwassen leeftijd zelf relaties aangaan, hebben meer kans op zelf ook te gaan scheiden. 

Maar, er zijn ook onderzoekers die iets minder stellig zijn. Olaf Goorden, onderzoeker en interventie-ontwikkelaar bij Altra, zegt bijvoorbeeld: "Het blijft lastig om te zeggen dat bijvoorbeeld een depressie op latere leeftijd het gevolg is van een scheiding.

We moeten een beetje voorzichtig zijn met het leggen van dergelijke verbanden. Ook belangrijk is dat de problemen die in onderzoeken worden genoemd, mogelijke schadelijke gevolgen zijn.

Vooral als ouders de scheiding niet goed aanpakken worden de risico’s veel groter. Maar dat betekent niet dat een kind altijd met al die problemen te maken krijgt als de ouders gaan scheiden."

Lees hier een interview met Olaf Goorden over vechtscheiding en onderzoek.

Olaf zegt ook: "Met de meeste kinderen gaat het twee of drie jaar na de scheiding beter. Behalve bij een vechtscheiding, of als er bijvoorbeeld sprake is van ouderverstoting of kindermishandeling." In die gevallen zijn de gevolgen voor kinderen aantoonbaar ernstiger. 

Ouderverstoting 

Ouderverstoting, ook wel oudervervreemding of ouderonthechting genoemd, is het fenomeen waarbij een kind één van de ouders -met wie het voorheen wél een goede relatie had- stelselmatig afwijst of het contact zelfs helemaal verbreekt. Het proces van ouderverstoting vindt vaak plaats in de nasleep van een vechtscheiding.

Lees hier meer over ouderverstoting.

Vechtscheidingen in Nederland 

Volgens het Nederlands Jeugdinstituut gingen in 2016 33.500 stellen uit elkaar. In 2017 scheidden 32.775 echtparen met kinderen. En in 2018 zijn er volgens het Factsheet Scheidingen 2018 33.000 scheidingsprocedures geweest.

Deze cijfers gaan over ouders die met elkaar getrouwd waren. In de praktijk zijn er dus nog meer stellen met kinderen uit elkaar gegaan, bijvoorbeeld ouders die een geregistreerd partnerschap met elkaar hadden of samenwoonden zonder getrouwd te zijn.

In totaal kregen in 2016 kregen 86.000 minderjarige kinderen te maken met de scheiding van hun ouders. Van al die kinderen kreeg veertien procent jeugdhulp. Twee procent kreeg te maken met jeugdbescherming.

Met dank aan Olaf Goorden.

Lees hier tips en adviezen voor ouders in een (v)echtscheiding

Lees hier over welke begeleiding er is voor kinderen die te maken hebben met een (v)echtscheiding

Lees hier het interview met onderzoeker Olaf Goorden over vechtscheidingen