Shared Decision Day: een beweging in gang gezet

Alleen samen kunnen we iets bereiken. Met dat gevoel verlieten meer dan 300 deelnemers de allereerste Shared Decision Day op dinsdag 12 maart. 

Een historische dag binnen jeugdzorg en onderwijs. Want voor het eerst maakten ouders, jongeren en professionals met elkaar plannen. In plaats van ieder voor zich. Plannen om de kwaliteit van zorg en onderwijs met elkaar te verbeteren. 

Was je er niet bij? Of wil je nog even nagenieten? Lees dan snel verder. We vertellen je hoe de dag verliep, welke gesprekken je hebt gemist en welke plannen de meeste stemmen kregen.  

Zo zag de dag eruit

Om je een snelle indruk te geven. Op de Shared Decision Day gingen deelnemers aan de slag met 13 thema’s die te maken hadden met jeugdzorg en onderwijs. Eerst dromen, daarna brainstormen en vervolgens met elkaar een concreet plan maken. De stemming zat er meteen goed in, want de dag begon met een warm onthaal.

Alle deelnemers krijgen bij binnenkomst een hand. Een applaus. Een glimlach. De toon is gezet. Wat een energie. 

Deze ontvangst ontroert ook Andrea. Er rolt een traan over haar wang. ‘Ik vind het hartverwarmend. Na 7 jaar ellende en onmacht, staat hier nu een comité dat zegt: ‘Wauw, wat fijn dat je er bent.’ Ik blijf toch moeder, ondanks alle omstandigheden.’

Iedereen op de Shared Decision Day heeft zijn eigen verhaal. Ouders, jongeren, professionals, beleidsmakers en bestuurders. Allemaal willen ze de toekomst van jeugdhulp en onderwijs beter maken. En allemaal geloven ze dat je samen verder komt dan alleen. 

Zo ook Andrea. Alle vier haar kinderen zijn uit huis geplaatst na een vechtscheiding. Op de Shared Decision Day wil ze daarover meepraten. Ze wil voorkomen dat andere kinderen lijden onder een vechtscheiding. ‘Als we straks praten over de toekomst van jeugdzorg, dan wil ik het hebben over individuele hulpverlening. Toegepast op het gezin. Zodat we kinderen niet meer uit hun omgeving hoeven te trekken.’

Dromen over 13 thema’s

De dag begin met koffie, appelflappen, kennismaken en een enorme kring van ruim 300 mensen. Dagvoorzitter Huub Purmer stuwt het enthousiasme van de deelnemers naar een hoger niveau. ‘Iedereen die meedoet vandaag is een baas. Wat wil jij als baas veranderen?’

Op het evenemententerrein staan 13 iglo’s met elk een eigen thema. Van kindermishandeling tot loverboys. Van samenwerken tot samen beslissen. En van organisatie-eilandjes tot minder administratieve last. Deze thema’s zijn vooraf uitgevraagd aan ouders en professionals. Iedereen kiest het thema dat bij hem of haar past. 

Zo verandert de Broodfabriek in Rijswijk in een snelkookpan. In elke iglo gaat een groep aan de slag met stiften, tijdschriften, post-its en grote vellen papier.

De gesprekken worden al snel persoonlijk. In een van de iglo’s vertelt moeder Melissa over het verlies van haar kind aan pleegzorg. ‘Ik vertrouwde de jeugdbescherming. Ik vroeg hen om hulp. En wat doen ze? Ze plaatsen mijn kind uit huis en ik moet naar hen luisteren.’ 

Jason (14) heeft een oplossing: ‘Ik denk dat je een gezin uit de situatie moet halen, niet alleen een kind.’ Zijn oplossing komt op papier. ‘Ik zou ook graag achter de voordeur kijken om een gezin te helpen, maar dat lijkt me een onmogelijkheid’, reageert een hulpverlener. ‘Is dat zo?’, haakt een gedragswetenschapper in. ‘Er moet misschien veel veranderen, maar is het echt onmogelijk?’

Spring je van iglo naar iglo, dan klinkt het als het wisselen tussen radiozenders. Aparte werelden in één ruimte. In de ene iglo luistert een groep ademloos naar het verhaal van een vrouw die op 15-jarige leeftijd in aanraking kwam met loverboys. In een andere gaat het over kinderen met gedragsproblemen en autisme in een klas. 

Ouders en jongeren maken het verschil

Iedereen merkt: ouders en jongeren maken vandaag het verschil. Juist hun ervaring opent ogen. Zo ook die van Charley, pedagogisch hulpverlener. ‘Kindermishandeling vind ik een lastig thema. Als je vermoedt dat een kind mishandeld wordt, hoe ga je daar dan mee om? Doe je een melding? Wordt het kind dan meteen uit huis geplaatst? Mag je zelf nog wel terugkomen in het gezin?’ 

‘Het verhaal van een jonge vrouw blijft me bij. Ze werd zelf mishandeld. Ze zei: ‘Behandel elkaar als mens. Luister naar de persoon zelf.’ Dat opende mijn ogen. Als ik nu signalen opmerk, zal ik deze eerst met de ouders bespreken, voordat ik een melding maak.’

Na een broodje kaas en een rondje door het opblaasbare doolhof is het tijd voor de concrete fase. Van dromen naar acties. Jonas (16) heeft een oplossing voor het inzetten van ervaringsdeskundigen. ‘Jongeren worden beïnvloed door een ervaringsdeskundige. Maar niet iedere ervaringsdeskundige heeft hetzelfde meegemaakt als jij. Organisaties kunnen ervoor zorgen dat de ervaringen bij elkaar aansluiten.’

5 beste plannen om jeugdzorg te verbeteren

Trots dragen deelnemers hun plannen mee naar de grote zaal. Het zijn er 27! 27 plannen om jeugdzorg te verbeteren. Na een rondje stemmen is dit de top 5: 

1. Samen beslissen
2. Van 18min naar 18plus
3. Minder administratieve last
4. Draai ‘m om: hulp opbouwen vanuit het kind
5. Kindermishandeling

‘Samen beslissen’ is de titel van het meest gekozen plan. Met 118 stemmen heeft het een gevoelige snaar geraakt. Robert Felix is de kartrekker. ‘Het is fantastisch om met iedereen, jongeren, professionals en ouders, samen te werken. Iedereen werd gehoord en voelde zich serieus genomen. Goede zorg kan alleen samen! Daarom is het mooi dat we binnenkort dit plan verder uitwerken.’ 

Aan het einde van de dag wordt er aan alle deelnemers gevraagd wie zich geroepen voelt om van de plannen top 5 ook echt concrete acties te maken. Lijsten worden ingevuld. Het enthousiasme om je in te zetten voor een plan is bijna voelbaar. En het vervolg is inmiddels gepland. Op woensdagavond 10 april wordt een volgende stap gezet in de Shared beweging.  

En dit vonden de deelnemers zelf

88 procent van de deelnemers vond de Shared Decision Day waardevol. Hieronder lees je wat zij ervan vonden. 

Andrea: ‘Ik vond het hoopgevend. Ik hoop dat we gaan van structurele macht, naar gedeelde verantwoordelijkheid.’

Selma (16): ‘Eindelijk werd er naar me geluisterd. Ik kan uiten wat er in me zit. En er werd begrip getoond. Dat is normaal niet zo.’

Joel (21): ‘Ik heb leuke gesprekken gevoerd en we hebben problemen benoemd. Ik hoop dat dit evenement vaker wordt georganiseerd, maar dan kleinschaliger.’

Valerie: ‘Normaal bedenken wij - professionals -  een oplossing. Nu zaten we ook met ouders en jongeren om tafel. Dat vond ik waardevol. En de gelijkwaardigheid vond ik mooi.’

Michel: ‘Voor het grotere plaatje moet het zorgsysteem veranderen, maar we hebben vandaag kleine stappen gezet.’

Myrthe: ‘Ik heb geleerd dat je als hulpverlener niet gelijk een probleem moet willen oplossen.

Toon interesse in de jongere als persoon. Niet als een persoon met een probleem.’

Plannen concreet maken

In 2019 zijn er vijf pilots van start gegaan om de plannen die zijn gemaakt op de Shared Decision Day, concreet te maken. Van de vijf pilots zijn er vier overgebleven met een concreet actieplan. Deze resultaten zouden gepresenteerd worden in april binnen iHUB. Dankzij de corona crisis is de besluitvorming op deze plannen helaas vertraagd tot na de zomervakantie 2020.