Samen beslissen: geen verrassingen voor het kind

Samen beslissen gaat om het samen maken van beslissingen: geen verrassingen voor het kind die plotseling wordt overgeplaatst of geconfronteerd wordt met beslissingen die volledig langs hem of haar heen zijn gegaan.

De regisseur uitwerken

Deze derde bijeenkomst gaat de groep van start met het bijpraten van Robert, die er vorige keer niet bij kon zijn. Zijn aandacht wordt getrokken door het volgende punt: de regisseur die het traject overziet en een coachende/bewakende rol heeft.

Robert: ‘Dit lijkt op de ‘ExpEx’, die ik momenteel aan het trainen ben.’

ExpEx (experienced experts) zijn getrainde jongeren die jeugdhulp-ervaring hebben en ingezet worden als jongerenmaatje en adviseur. Met hun ervaring weten ze vaak beter wat een jongere doormaakt. Hun jonge leeftijd zorgt ervoor dat ze gemakkelijker te benaderen zijn en jongeren meer van ze aannemen.

‘Kunnen we die ExpEx niet inzetten voor samen beslissen?’ stelt Robert voor. Het wordt dan iemand die altijd bij de jongeren betrokken blijft, ongeacht het soort zorg en de plek waar deze plaatsvindt.

Astrid denkt dat dit een goed idee is, ook vanwege de bewakende rol: ‘Ouders zijn niet altijd zo goed gebekt als wij. Lang niet alle ouders kunnen dat. Dus als je als kind één iemand hebt die vertrouwd en veilig is, die altijd aan jouw kant staat, dan heb je altijd een houvast.’ 

ExpEx aan de man brengen

Marlies is deze bijeenkomst voor het eerst aangeschoven bij de groep. Zij werkt als directeur Pleegzorg bij Horizon en brengt daarmee een andere expertise aan tafel. Zij vraagt zich af of een ExpEx wel genoeg kennis heeft: wat als een jongere bijvoorbeeld suïcidaal wordt?

Robert: ‘Je moet goed in de gaten houden of ze passen bij de jeugdige. Daarnaast blijft er altijd een hulpverlener betrokken en is er altijd communicatie tussen die hulpverlener en de ExpEx.’ 

Astrid vraagt zich af hoe je zorgt dat iemand een ExpEx toegewezen krijgt. Zijn daar bepaalde vereisten voor? Marlies wil graag weten of er al onderzoek is gedaan naar de ExpEx en de resultaten die het oplevert. Marlies: ‘Ik zit vaak aan tafel bij de gemeente. Als het gaat om toewijzen van geld of inzetten van pilots en projecten, dan hebben ze het alleen over bewijzen en ‘evidence based’ resultaten – resultaten gebaseerd op bewijs.’ 

Ondine oppert om zelf een onderzoek te doen om die bewijzen te verzamelen. Robert vindt het allemaal te lang duren: ‘Het kost maar weinig om een paar ExpEx op te leiden, we moeten dat gewoon gaan doen.’ 

Doelen stellen

De groep besluit Jessica erbij te halen voor advies. Zij wil de vraag concreter krijgen: ‘Waar willen jullie precies heen? Dan kan ik beter inschatten wat jullie nodig hebben om hiermee verder te gaan. Marlies: ‘Waar we heen willen?

Naar een situatie waarin het normaal is dat iedere jongere een ExpEx of JIM (Jouw Ingebrachte Mentor) toegewezen krijgt. Gebeurt het niet? Dan is dat meteen groot nieuws. Dus je zou kunnen zeggen: over een jaar krijgt iedereen standaard een ExpEx.’ 

Om dat voor elkaar te krijgen is er toch echt onderzoek nodig. Ook Robert is om. Ondine: ‘Wat hebben we nodig om zelf zo’n onderzoek in te zetten? Zijn daar mogelijkheden voor? Op die manier krijgen we dit als prioriteit en zijn er misschien wel fondsen aan te koppelen.’ ‘Helemaal als we het strategisch inzetten’, oppert Marlies.

Astrid vult aan: ‘Juist in een regio waar nu nog niet zoiets gebeurt. Dan kunnen we bijhouden wat het effect is.’ Met deze doelstellingen geformuleerd, maakt de groep een planning voor de komende maanden, waarin onderzoek en cijfers verzamelen de belangrijkste prioriteit is.

Hoe beantwoord je de ‘waarom’ vraag? 

Naast de ExpEx kwam het volgende punt ter sprake: vaak stellen jongeren (terecht) de vraag waarom iets gebeurt. In de groep ontstaat discussie over hoe je die vraag beantwoordt. Robert: ‘Vaak komt het neer op ‘daarom’, daar heb je natuurlijk niks aan.’ 

Astrid: ‘Ik merk dat mijn zoon er meer aan heeft als ik hem iets vertel over de context. Dat hangt natuurlijk ook af van wat een jongere kan begrijpen, maar er is altijd wel iets van begrip wat je daardoor krijgt.

Je hebt anders geen enkele regie of zeggenschap over wat er gebeurt. Hoe erg is dat eigenlijk, hoe schadelijk? Snap dat je niet alles hoeft te beslissen, maar je moet het wel uitleggen, de motivatie van de beslissing erbij vertellen.’ 

Chris: ‘Is die waarom vraag en hoe je die beantwoordt, geen belangrijk onderdeel van samen een beslissing maken?’ Robert: ja dat past er wel bij ja, laten we dat de volgende keer nog verder uitwerken.’