Hoe gaat het met de jeugd-ggz?

Hoe gaat het met de geestelijke gezondheidszorg voor kinderen en jongeren? Is er genoeg zorg voor iedereen en is die zorg goed genoeg? Wat kan beter? Over deze vragen gingen ruim tweehonderd behandelaren, hulpverleners en beleidsmakers met elkaar in gesprek op het symposium Psychische gezondheid in Context. 

Psychisch lijden 

De Belgische professor Philippe Delespaul zet iedereen in de zaal meteen flink aan het denken. ‘Psychisch lijden komt bij jonge mensen véél meer voor dan fysiek lijden’, zegt hij. 

Wat hij daarmee bedoelt, is dat psychische problemen zoals een depressie of angstklachten bij heel veel kinderen en jongeren voorkomen. Veel meer dan lichamelijke problemen, zoals een gebroken been, veel hoofdpijn of een ernstige ziekte. 

Heel serieus 

De professor vindt daarom dat we psychische problemen bij kinderen en jongeren heel erg serieus moeten nemen. ‘Als zóveel jongeren er last van hebben, dan verdient het onze volle aandacht.’ 

De een heeft gevoelige tanden, de ander een depressie 

‘Maar’, gaat de professor verder, ‘we moeten jongeren die last hebben van een depressie niet meteen ‘ziek’ gaan noemen.’ Want dan lijkt het net alsof je faalt, alsof je iets niet goed doet. 

Terwijl dat volgens de professor niet zo is: soms heb je gewoon pech omdat je gevoelig bent voor depressies of angstklachten. Dat is super vervelend, maar eigenlijk best normaal. De een heeft gevoelige tanden, de ander is gevoelig voor depressies. 

Workshops over kindermishandeling en ouders die scheiden 

Na deze eerste lezing kunnen aanwezigen kiezen voor één van de acht workshops. Zo gaat een van de workshops over kindermishandeling.  En een andere workshop over problemen bij ouders die gaan scheiden. Hulpverleners, beleidsmakers en professionals uit de jeugdhulp gaan met elkaar de discussie aan. Wat kan en moet er beter? 

Wat is belangrijker: een persoonlijke klik of de studie van je psycholoog?

Ook drie ExpEx-jongeren geven een workshop. Aan twintig professionals vertellen Jason, Bo en Mariska over hun eigen ervaringen met jeugdzorg. Ze gaan het gesprek aan met behulp van stellingen. Bijvoorbeeld: ‘een persoonlijke klik met je psycholoog is belangrijker dan hoe lang hij of zij gestudeerd heeft’.

De therapeuten in het publiek worden door de stellingen van de ExpEx flink uitgedaagd om goed na te denken over de keuzes die zij zelf maken in hun werk. Bijvoorbeeld over de vraag of een psycholoog je wel of niet een knuffel mag geven.

Kibbelen over wat er beter kan

Na een korte pauze wordt er op het podium gediscussieerd over de jeugd-ggz. Duco Schuurmans, directeur onderwijs, jeugd en zorg van de gemeente Amsterdam vindt eigenlijk dat het best wel goed gaat met de jeugd-ggz in Nederland.

Hugo de Jonge, wethouder onderwijs, jeugd en zorg van de gemeente Rotterdam is dat met hem eens. Volgens de Jonge weten inmiddels veel meer kinderen en jongeren (en hun ouders) waar ze de juiste hulp kunnen vinden.

Maar Annemarie van Dalen, bestuurder van de Opvoedpoli vindt dat dit nog beter kan. ‘Niet iedere jongere weet hoe hij of zij aan goede zorg kan komen. En er is soms te weinig geld om iedereen goed te kunnen helpen.’

Van al dat geruzie zijn kinderen de dupe

Dan neemt Jason (19) het woord. Hij heeft zelf ervaring met jeugdzorg. Hij vindt niet dat het goed gaat met de jeugd-ggz. ‘Kinderen die zorg nodig hebben, worden de dupe van jullie geruzie! Jullie moeten juist samenwerken in plaats van het zo oneens te zijn met elkaar.’ De zaal is het hier mee eens: iedereen klapt.

Zorgverleners vertellen nooit iets over zichzelf

Jason is een van de ‘ExpEx’: een groep jongeren die getraind wordt om hun eigen ervaringen in te zetten om andere jongeren te kunnen helpen. De groep denkt ook mee met bestuurders en voorzitters over de problemen in de jeugd-ggz.

Jason is behoorlijk kritisch, vooral over de eerste stap naar het vragen om hulp.

Hij zegt: ‘Het is best wel een grote stap om op school bij een maatschappelijk werker aan te kloppen. Zeker als die bijvoorbeeld al wat ouder is.

En gesprekken met psychologen zijn soms zo formeel en afstandelijk. Ze stellen vragen die ze volgens de leerboeken moeten stellen en vertellen verder helemaal niets over zichzelf. Dat maakt het heel eng om jezelf in zo’n gesprek echt open te stellen.’

De workshops het meest interessant

Hoe denken de behandelaren zelf eigenlijk over het symposium? Hebben ze genoeg geleerd en was het interessant? Drie psychologen die staan na te praten vonden vooral de workshops bijzonder. Maar de discussie met de beleidsmakers op het podium vonden ze wat minder interessant. Eén van hen zegt: ‘Zo’n discussie heeft eigenlijk maar weinig te maken met de problemen en keuzes waar wij elke dag mee te maken hebben.’